GERİ DÖN

Ders Öğretim Planı

Dersin Kodu Dersin Adı Dersin Türü Yıl Yarıyıl AKTS
TDE-574 EDEBİYAT SOSYOLOJİSİ Seçmeli Ders Grubu 1 2 6,00

Dersin Seviyesi

Yüksek Lisans

Dersin Sunulduğu Dil

Türkçe

Dersin Amacı

Genel olarak sanat faaliyetlerinin, özelde ise edebî üretim faaliyetinin ve edebiyatın sosyal bir hadise olduğunu görüp anlayabilme;

Dersi Veren Öğretim GörevlisiGörevlileri

Dr. Öğr. Üyesi Fikret USLUCAN

Öğrenme Çıktıları

1 Genel olarak sanat faaliyetlerinin, özelde ise edebî üretim faaliyetinin ve edebiyatın sosyal bir hadise olduğunu görüp anlar.
2 Sanat ve edebiyat ile toplum arasında karşılıklı bir etkileşim olduğunu, bunun neticesinde sanat ve edebiyatın toplumu ve o toplumu oluşturan bireyleri değişik açılardan yansıttığını görüp anlar.
3 Edebî eserde dile getirilen sosyal problemleri anlayabilme, çözümleyebilme, bu eserler üzerinde bilimsel çalışma yapar.
4 Edebiyat sosyolojisi alanında bilimsel araştırmalar yapıp bu araştırmayı rapor haline getirebilir.

Öğrenim Türü

Birinci Öğretim

Dersin Ön Koşulu Olan Dersler

-

Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar

Okunacak / Derste işlenecek metinler Orhun Abideleri Kitâb-ı Dede Korkut Mehmet Âkif Ersoy: Kocakarı ile Ömer, Süleymaniye Kürsüsünde, Seyfi Baba, İstibdad, Hakk’ın Sesleri Tevfik Fikret: Doksan Beşe Doğru, Bir Lahza-i Ta’ahhur, Hanı Yağma, Balıkçılar, Halûk’un Bayramı Ziya Gökalp: Turan, Vatan, Çobanla Bülbül, Türkçülüğün Esasları Yusuf Akçura: Üç Tarz-ı Siyaset Yahya Kemal Bayatlı: Süleymaniye’de Bayram Sabahı Halide Edip Adıvar: Yeni Turan Orhan Kemal: Bereketli Topraklar Üzerinde

Dersin İçeriği

-

Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği

Hafta Teorik Uygulama Laboratuvar
1 Sosyolojinin bir bilim olarak doğuşu, bu bilimin alt alanları, ilişkide olduğu diğer sosyal bilimler, sosyolojinin Türkiye’ye gelişi ve Türkiye’de sosyoloji çalışmaları anlatılır. Öğrencilerin bu konulardaki bilgi seviyelerini tespit etmek amacıyla sorular sorulur.
2 “alt yapı” ve “üst yapı” hakkında bilgi verilir, bu yapıları nelerin oluşturduğu anlatılır. Sanat eserlerinin ve edebi ürünlerin sosyolojik yapıdaki yeri anlatılır.
3 Edebi eserde sosyal hayatın ele alınışı, klasik Türk edebiyatında ve Türk halk edebiyatında hangi sosyal meselelere değinildiği anlatılır. Hz. Ali Cenknameleri, Hamzanameler, Şahmaran hikayeleri ve diğer halk hikayelerinin sosyal hayat üzerindeki etkileri hakkında bilgi verilir.
4 Tezli edebi eser, kitle kültürü, kich kültür, popüler kültür, milli kültür, kültür değişmeleri ve sonuçları, sosyal çatışma kavramları hakkında bilgi verilir.
5 Ütopya ve distopya tanıtılır. Bu iki kavramın ortaya çıkışı ve doğuş sebepleri, sanatta ve edebiyattaki yansımaları anlatılır. Bu iki türün Batı edebiyatındaki örnekleri tanıtılır. Türk edebiyatında ütopik ve distopik eserler hakkında tartışılır.
6 Edebiyat sosyolojisi, milli edebiyat, edebiyat tarihi, karşılaştırmalı edebiyat, kültür tarihi kavramları arasındaki ilişki anlatılır.
7 Toplum mühendisliği nedir? Toplum mühendisliğinin edebiyat sosyolojisiyle ilgisi var mıdır? Sanat ve edebiyat toplum mühendisliğinde nasıl kullanılır? Sanat ve edebiyat dergilerinin toplum mühendisliğindeki yeri ve önemi nedir? Bu sorulara tartışarak cevap/lar aranır.
8 Ara sınav
9 Batıda ve bizde edebiyat dergiciliği, süreli yayınların önemi, mektep hüviyetindeki dergiler, tefrika eserler, edebi akımlar ve dergiler, dergiler vasıtasıyla toplumun sanatsal açıdan nabzını tutma, sansürler, oto-sansürler, sanat ve edebiyat dergilerine yönelik siyasi baskılar, edebiyat dergiciliği ve popülizm, edebiyat dergiciliği ve kanon konuları üzerinde durulur.
10 Sanat ve edebiyat dergilerinin sosyal hayatla ilişkileri, süreli yayınların edebiyat sosyolojisi açısından önemi, eski sanat ve edebiyat dergileri üzerine yapılan çalışmaların edebiyat sosyolojisi ve edebiyat tarihi açısından önemi, sivil toplum kuruluşlarının ve kamu kuruluşlarının yayınladıkları sanat ve edebiyat dergilerinin önemi üzerinde durulur.
11 Çocuk ve gençlik edebiyatı tanıtılır. Batıda ve Türkiye’de çocuk ve gençlik edebiyatının durumu ve bu alanlarda yapılan çalışmalar tanıtılır. “1000 Temel Eser / 1001 Temel Eser / 100 Temel Eser” gibi edebi eser listelerinin faydasının olup olmadığı, çocuk ve gençlik edebiyatı kavramları ve edebiyat sosyolojisi açısından durumu tartışılır.
12 Mizah ve hiciv türlerinin nasıl doğduğu, Batıda komedi ve satir türleri, Arap ve Fars edebiyatlarında mizah ve hiciv, Türk edebiyatında mizah ve hiciv ele alınır. Mizah ve hiciv türlerindeki edebi eserlerin edebiyat sosyolojisindeki yeri ve önemi anlatılır. Türk edebiyatındaki mizah ve hiciv dergilerinin hangileri olduğunun, hangi dönemlerde neşredildiklerinin, Türk edebiyat tarihindeki rollerinin araştırılması istenir.
13 Zemin metinlerin edebiyat sosyoloji ve edebiyat tarihi açısından önemi anlatılır. Batı edebiyatlarının dayandığı zemin metinler tanıtılır. Türk edebiyatının zemin metinlerinin hangileri olduğu anlatılır. Zemin metinlerin modern edebiyata katkılarının neler olduğu tartışılır.
14 İdeolojilerin, fikir hareketlerinin, dini inanışların edebi eserlere ve diğer sanat ürünlerine yansımaları anlatılır. Türk siyasi tarihinde görülen fikir hareketlerinin edebi eserlerde nasıl yer bulduğu konusunda bilgi verilir. Örnek eserler üzerinden bu konu tartışılır.
15 Edebi eserde çatışmanın sosyolojik boyutlarının neler olduğu, birey ve toplum çatışmasının edebi eserlerde nasıl ele alındığı, bunların edebiyat sosyolojisi açısından önemi anlatılır. Tiyatro ve sinemanın edebiyat sosyolojisinde bir yerinin olup olmadığı tartışılır.
16 Dönem Sonu Sınavı

Ders Kitabı Malzemesi Önerilen Kaynaklar

Ed. Köksal Alver, Edebiyat Sosyolojisi / Kuramlar Ed. Köksal Alver, Edebiyat Sosyolojisi İncelemeleri Kemal Karpat, Çağdaş Türk Edebiyatında Sosyal Konular Sabahattin Güllülü, Sanat ve Edebiyat Sosyolojisi Robert Escarpit, Çev: Ali Türkay, Edebiyat Sosyolojisi Ed. Burak Koç-Peyami Safa Gülay, Zemin Metinler Hüseyin Çelik, reşat Nuri Güntekin’in Romanlarında Sosyal Tenkit Lucien Goldmen, Çev.: Ayberk Erkay, Roman Sosyolojisi Fikret Uslucan, Orhan Kemal’in Bazı Romanlarında Bir Sosyal Eleştiri Unsuru Olarak Din, Türkish Studies Güneş Yavri, Elif Şafak’ın Romanlarında Sosyal Problemler Üzerine Bir İnceleme, yayınlanmamış YL tezi Ezgi Kol, Afet Ilgaz’ın Eserlerinde Sosyal Eleştiri, yayınlanmamış YL tezi Mustafa Aydın, Kurumlar Sosyolojisi Necati Tonga, Bir Edebî Muhit Olarak Ankara Fethi Naci, 100 Soruda Türkiye’de Roman ve Toplumsal Değişme Zigmunt Bauman-Tim May, Sosyolojik Düşünmek Giesele Sapire, Edebiyat Sosyolojisi Ömer Naci Soykan, Edebiyat Sosyolojisi-Kuram ve Uygulama Edebiyat ve Sosyoloji, Sosyoloji Seminerleri, İstanbul Üniversitesi yay. Rene Wellek-Austin Warren, Çev.: Ö. Faruk Huyugüzel, Edebiyat Teorisi/ Edebiyat ve Toplum Hece Edebiyat Dergisi, Hayat Edebiyat Siyaset (Özel sayı), 2004, S. 90,91,92 Berna Moran, Edebiyat Kuramları ve Eleştiri T. S. Eliot, Edebiyat Üzerine Düşünceler M. Fatih Andı, Roman ve hayat M. Fatih Andı, İnsan Toplum Edebiyat

Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları

Değerlendirme

Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri Adet Değer
Ara Sınav 1 100
Toplam 100
Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri Adet Değer
Final Sınavı 1 100
Toplam 100
Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri 40
Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri 60

Staj Durumu

-

İş Yükü Hesaplaması

Etkinlikler Sayısı Süresi (saat) Toplam İş Yükü (saat)
Ara Sınav 1 1 1
Final Sınavı 1 1 1
Derse Katılım 14 3 42
Bireysel Çalışma 14 5 70
Ara Sınav İçin Bireysel Çalışma 7 3 21
Final Sınavı içiin Bireysel Çalışma 14 3 42
Performans 1 3 3
Toplam İş Yükü (saat) 180

Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi

PÇ 1 PÇ 2 PÇ 3 PÇ 4 PÇ 5 PÇ 6 PÇ 7 PÇ 8 PÇ 9 PÇ 10 PÇ 11 PÇ 12 PÇ 13 PÇ 14 PÇ 15
ÖÇ 1 2 1 3 2 5 2 1 4 4 2 2 2 2 2 2
ÖÇ 2 1 1 2 1 3 1 5 2 2 2 1 1 1 1 1
ÖÇ 3 2 1 3 3 4 2 2 2 2 1 1 1 2 1 2
ÖÇ 4 1 1 4 2 5 1 2 3 3 1 1 2 2 2 2
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek