GERİ DÖN
Ders Öğretim Planı
| Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Yıl | Yarıyıl | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| BES-6008 | FİZİKSEL PERFORMANS BESLENME, ERGOJENİK YARDIM VE DOPİNG | Seçmeli Ders Grubu | 1 | 2 | 6,00 |
Dersin Seviyesi
Doktora
Dersin Sunulduğu Dil
Türkçe
Dersin Amacı
Bu dersin amacı öğrencilere; sağlık için gerekli temel beslenme ilkelerini kavratmak, karbonhidrat, protein, yağ, vitamin, mineral ve su hakkında bilgiler vermek, sportif başarıda temel ve yardımcı besin öğelerinin önemini anlatmak ve özel beslenme uygulamaları ve nedenlerini öğretmek, besinsel ergojenik yardımların kullanımlarını, antioksidan beslenme ilkelerini, kilo kontrolünün sağlanmasında enerji dengesi, bazal metabolik hız kavramları ile günlük kalori hesaplamalarını öğretmektir.Farklı motorik özellikler, bireysel ve takım sporlarında performansın değerlendirilmesi, fiziksel yeterlilik ve performans testlerinin incelenmesi, sedanterler için egzersiz reçeteleri, testlerin deneklerin üzerinde uygulanması ve test sonuçlarına göre egzersiz ve antrenman programlarının hazırlanması. Performans artırmak amacıyla kullanılan ilaçların ve metodların etki ve yan etkilerini öğretmek / Antrenör adayının, sporcu beslenmesinde ve ergojenik yardımlardaki bilgilerini uygulama alanında kullanmasını sağlamaktır.
Dersi Veren Öğretim GörevlisiGörevlileri
Öğrenme Çıktıları
| 1 | WADA tarafından yarışmada ve dışında kullanımı yasak olan maddeler ve yöntemleri bilir. |
| 2 | Kullanımı yasak olan maddeler ve yöntemlerin etki ve yan etkilerini bilir. |
| 3 | Doping kontrol prosedürlerini bilir. |
| 4 | Sporcuların egzersiz öncesi-sırasında- sonrasında kişisel besin, sıvı ihtiyaçlarını değerlendirebilir. |
| 5 | Besin desteklerinin etkilerini bilir ve besin desteği planlayabilir. |
| 6 | Kilo kontrolünün sağlanmasında enerji dengesi kavramı ile günlük enerji harcamasının saptanmasında dinlenik metabolik hız, fiziksel aktivite ile yiyeceklerin termik etkisi kavramlarını tanımlayabilir. |
| 7 | Temel ve yardımcı besin öğelerini ve bunların sindirim süreçlerini açıklayabilir. |
| 8 | Karbonhidrat, protein, lipid, vitamin, mineral ve su öğelerinin temel kimyasal özelliklerini, kaynaklarını, vücuttaki eksiklik ve fazlalığın getireceği sonuçları tanımlayabilir. |
| 9 | Farklı sportif branşlardaki egzersiz ve yarışmaların öncesi, sırası ve sonrasında uygulanan farklı beslenme yöntemlerini ve uygulama nedenlerini ifade edebilir. |
| 10 | Besinsel ergojenik yardımcıları, kullanım şekillerini, olumlu ve olumsuz etkilerini öğrenebilme, antioksidan beslenme ilkelerini kavrayabilir. |
Öğrenim Türü
Birinci Öğretim
Dersin Ön Koşulu Olan Dersler
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar
Yok
Dersin İçeriği
Temel beslenme ilkeleri, temel (karbonhidrat, protein, yağ) ve yardımcı (vitamin, mineral ve su) besin öğeleri sportif başarıda temel ve yardımcı besin öğelerinin önemi ve kullanım amaçları ve özel beslenme uygulamaları, kilo kontrolü ve enerji dengesi, günlük kalori hesaplamaları.Çeşitli test yöntemlerini kullanarak sportif performansın farklı bileşenlerinin ölçülmesi.Doping tarihçesi ve genel bilgiler, Doping maddeleri ,Ergojenik yardımlar içeriği, Besinsel ergojenik yardımlar, Diğer ergojenik yardımlar, Ulusal ve uluslararası dopingden korunma yöntemleri
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
| Hafta | Teorik | Uygulama | Laboratuvar |
|---|---|---|---|
| 1 | Karbonhidratlar, sınıflandırılması, glisemik indeks kavramı, karbonhidratların kas glikojen düzeyine etkisi ve sportif performansa etkisi, karbonhidrat yüklemesi | ||
| 2 | Protein ve aminoasitler,Protein, sindirimi ve vücuttaki görevleri, kaynakları ve günlük tüketim önerileri, sınıflandırması, aşırı ve yetersiz tüketim, aminoasit metabolizması, sportif performansta ergojenik olarak kullanımları ve miktarları. | ||
| 3 | Vitaminler, sindirimi ve vücuttaki görevleri, kaynakları ve günlük tüketim önerileri, sınıflandırması, aşırı ve yetersiz tüketim, egzersizde vitaminlerin rolü ve vitamin ihtiyacı. | ||
| 4 | Yağlar ,minareller, enerji sistemlerine yönelik beslenme stratejileri | ||
| 5 | Dopingin tanımı,WADA tarafından yarışmada ve dışında kullanımı yasak olan maddeler ve yöntemler, anabolik maddeler,hormon ve benzer maddeler, beta-2 agonistler | ||
| 6 | Diüretikler ve diğer siliciler,hormon antagonistleri ve düzenleyicileri, narkotikler, uyarıcılar,kannabinoidler, glukokortikosteroidler,alkol, beta-blokerler | ||
| 7 | Ara Sınav | ||
| 8 | Müsabaka öncesi dönemin beslenmesinde yenmesi gereken ve yenmemesi gereken besinler ve nedenleri, sportif branşlara özgü beslenme önerileri Yarışma sırasında tüketilecek besinler ve vücuttaki etkileri, müsabaka sonrası beslenmede dikkat edilecekler, sıcak havadaki yarışmalara hazırlıkta beslenme | ||
| 9 | Müsabaka öncesi dönemin beslenmesinde yenmesi gereken ve yenmemesi gereken besinler ve nedenleri, sportif branşlara özgü beslenme önerileri Yarışma sırasında tüketilecek besinler ve vücuttaki etkileri, müsabaka sonrası beslenmede dikkat edilecekler, sıcak havadaki yarışmalara hazırlıkta beslenme | ||
| 10 | Beslenmeye bağlı ergojenikler: kafetin,karnitin,polenler, bira mayası,ginseng, vitaminler,mineraller, kreatin | ||
| 11 | Aminoasit, protein,supplementleri,amino asitler,arginin, L Glutamate, bikarbonat, sodium sitrat | ||
| 12 | Yağ asitleri, karnitin,arı sütü,buğday tohum yağı,kokain,kafein, coenz q10, tribulus | ||
| 13 | Genel tekrar | ||
| 14 | Final |
Ders Kitabı Malzemesi Önerilen Kaynaklar
Aysel Pehlivan, Sporda Beslenme, Morpa Kültür Yayınları,İstanbul,2005. Dan Benardot, Nutrition For Serious Athletes, Human Kinetics,2000. George A. Brooks, Thomas D. Fahey, Kennth M. Baldwin, Exercise Physiology, McGraw Hill Company, 2005. M J Mycek,R A Harvey ,P C Champe, Pharmacology 2.ed,JB Lippinctt-Raven Publishers,1997 O Kayaalp ,Tıbbi Farmakoloji ,Hacettepe-YayınTaş ları,Ankara,2002 www. tdkm.hacettepe.edu.tr Michael S. Barkhe, Charles E. Yesalis, Performance-enhanciıng Substances in Sports and Exercise, human Kinetics, ISBN-10:0-7360-3679-2, 2002. Louise Burke & Vıcki Deakin, Clinical Sports Nutrition, he Mac Graw Hill Company, ISBN 078 0 07 471602 1, 2006.Fox, Bowers, Foss, “Beden Eğitimi Ve Sporun Fizyolojik Temelleri” 1999 Ankara, Tamer, Kemal; “Sporda Fiziksel- Fizyolojik Performansın Ölçülmesi ve Değerlendirilmesi, 2000 Ankara, Montey, Hanry J., Kemper Han C.G., Saris, Wim H.M, Walshburn, Richard A.; “Measuring Physical Activity and Energy Expenditure” 1996 USA. Paker S. Sporda Beslenme, Onay Ajans, Ankara, 1998 (4. Baskı)Ersoy G. Egzersiz ve Spor Yapanlar için Beslenme, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2004 (3. Baskı)Wolinsky I, Driskell JA. Sports Nutrition, CRC Press- Taylor ve Francis Group, USA, 2008 Eberle SG. Endurans Sports Nutrition, Human Kinetics, USA, 2000
Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Değerlendirme
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | Adet | Değer |
|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | Adet | Değer |
| Final Sınavı | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 40 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 60 | |
Staj Durumu
İş Yükü Hesaplaması
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi (saat) | Toplam İş Yükü (saat) |
|---|---|---|---|
| Ara Sınav | 60 | 2 | 120 |
| Final Sınavı | 1 | 2 | 2 |
| Derse Katılım | 13 | 3 | 39 |
| Proje Sunma | 3 | 6 | 18 |
| Bireysel Çalışma | 1 | 2 | 2 |
| Toplam İş Yükü (saat) | 181 | ||
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
| PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 | PÇ 13 | PÇ 14 | PÇ 15 | PÇ 16 | PÇ 17 | PÇ 18 | |
| ÖÇ 1 | 4 | 5 | 5 | 5 | 4 | 5 | ||||||||||||
| ÖÇ 2 | 4 | 5 | 5 | 5 | 5 | 4 | 5 | |||||||||||
| ÖÇ 3 | 5 | 4 | 5 | 5 | 5 | 5 | ||||||||||||
| ÖÇ 4 | 4 | 5 | 4 | 5 | 4 | 4 | ||||||||||||
| ÖÇ 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 4 | |||||||||||
| ÖÇ 6 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | ||||||||||||
| ÖÇ 7 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 4 | 5 | 5 | ||||||||||
| ÖÇ 8 | 5 | 4 | 4 | 5 | 5 | 5 | ||||||||||||
| ÖÇ 9 | 4 | 5 | 5 | 4 | 5 | 5 | 5 | |||||||||||
| ÖÇ 10 | 5 | 5 | 4 | 4 | 5 | 5 | 5 |
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek